නේපාල සමාජ මාධ්‍ය තහනම : ජීවිත 19ක් අහිමි වීමෙන් පසු Gen Z විරෝධතා හමුවේ නේපාල රජය පසුබසී

(කෙලී නැග්)

සමාජ මාධ්‍ය තහනම් කිරීමට එරෙහි නේපාල විරෝධතාකරුවන් සහ පොලිසිය අතර ඇති වූ ගැටුම්වලින් අවම වශයෙන් පුද්ගලයින් 19 දෙනෙකු මිය යාමෙන් පසු නේපාල රජය සමාජ මාධ්‍ය තහනම ඉවත් කර තිබේ.

ෆේස්බුක් සහ යූ ටියුබ් ඇතුළු සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා 26ක් සඳහා පැනවූ තහනම ඉවත් කරන ලෙසත්, දූෂණය පිටුදකින ලෙසත් රජයට බල කරමින්, දහස් ගණනක් තරුණ තරුණියන් සඳුදා [සැප්තැම්බර් 08] කත්මණ්ඩු අගනුවර පාර්ලිමේන්තු ගොඩනැගිල්ලට බලහත්කාරයෙන් ඇතුළු වූහ.

"Gen Z ඉල්ලීම්වලට ආමන්ත්‍රණය කිරීම සඳහා" සඳුදා සවස පැවති හදිසි කැබිනට් රැස්වීමකින් පසුව, තහනම ඉවත් කිරීමට තීරණය කළ බව සන්නිවේදන හා තොරතුරු අමාත්‍ය ප්‍රිත්වි සුබා ගුරුන්ග් පැවසූ බව වාර්තා වී තිබේ.

අගනුවරින් පිටත නගරවල ද පැවති විරෝධතාවලින් 100කට වැඩි පිරිසක් තුවාල ලබා තිබේ.

ඉන්ස්ටග්‍රෑම් වැනි සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා සඳහා නේපාලයේ මිලියන ගණනක් පරිශීලකයින් සිටින අතර ඔවුහු විනෝදාස්වාදය, ප්‍රවෘත්ති සහ ව්‍යාපාර සඳහා ඒවා මත යැපෙති.

නමුත් නේපාල රජය පසුගිය සතියේ ක්‍රියාත්මක කරන ලද තහනම සාධාරණීකරණය කළේ, ව්‍යාජ ප්‍රවෘත්ති, වෛරී ප්‍රකාශ සහ මාර්ගගත වංචා මැඩපැවැත්වීම වෙනුවෙන් සමාජ මාධ්‍ය තහනම් කරන බව පවසමිනි.

සඳුදා වීදි බැස විරෝධතා දැක්වූ තරුණ පිරිස් කියා සිටියේ රජයේ ඒකාධිපති ආකල්පය ලෙස ඔවුන්ට පෙනෙන දේට එරෙහිව විරෝධතා දක්වන බව ය. "enough is enough [හොඳට ම ඇති]" සහ "end to corruption [දූෂණයට තිත]" ඇතුළු සටන් පාඨ සහිත පුවරු බොහෝ දෙනෙක් ඔසවාගෙන සිටියහ.

ඇතැම් විරෝධතාකරුවෝ අගමැති කේ.පී. ෂර්මා ඔලිගේ උපන් ගම වන ඩමාක්හි පිහිටි ඔහුගේ නිවසට ද ගල් ගැසූහ.

විරෝධතාකරුවෙකු වන සබානා බුඩතෝකි මීට පෙර බීබීසී වෙත පවසා තිබුණේ ඔවුන් එක්රැස් වූයේ සමාජ මාධ්‍ය තහනම යන "හේතුව මත පමණක්" බව ය.

"සමාජ මාධ්‍ය තහනම වෙනුවට, මම හිතන්නේ හැමෝම අවධානය යොමු කරන්නේ දූෂණය ගැන" යැයි පවසමින්, "අපට අපේ රට නැවත අවශ්‍ය යි. අපි ආවේ දූෂණය නවත්වන්න," යැයි ඇය පැවසුවා ය.

දේශපාලනඥයන්ගේ දරුවන්ගේ සුඛෝපභෝගී ජීවන රටාවන් ඉස්මතු කරමින් සහ ඔවුන්ට දූෂණවලින් උපයන අරමුදල් ලැබෙන බවට චෝදනා කරමින් "නෙපෝ කිඩ්" නැමති සමාජ මාධ්‍ය සටහන් මෑත සතිවල නේපාල සමාජ මාධ්‍ය තුළ ප්‍රචලිත වී තිබේ.

පොලිසිය කත්මණ්ඩු නුවර විරෝධතාකරුවන් විසුරුවා හැරීම සඳහා ජල ප්‍රහාර, බැටන් පොලු සහ රබර් උණ්ඩ භාවිත කළේ ය.

ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ ජීවිත හානි සංඛ්‍යාව පිළිබඳව තමා "අතිශයින් ම කනගාටුවට පත්වන" බව පැවසූ අගමැති කේ.පී. ෂර්මා ඔලි, එදින සිදුවීම් "විවිධ කල්ලි කණ්ඩායම්වල වැඩක්," බවට චෝදනා කළේ ය.

විරෝධතා විමර්ශනය කිරීම සඳහා රජය මණ්ඩලයක් පිහිටුවන බවත්, වින්දිතයින්ට මූල්‍යමය "සහන" ලබා දෙන බවත් තුවාල ලැබූවන්ට නොමිලේ ප්‍රතිකාර ලබා දෙන බවත් ඔහු පැවසීය.

විරෝධතා මැඩපැවැත්වීමට බලය යෙදවීම සම්බන්ධයෙන් දැඩි විවේචන එල්ල වීමෙන් පසු, ස්වදේශ කටයුතු අමාත්‍ය රමේෂ් ලේඛක් සවස් වරුවේ ඉල්ලා අස්විය.

නේපාලයේ සන්නිවේදන හා තොරතුරු තාක්ෂණ අමාත්‍යාංශයේ ලියාපදිංචි වීමට නියමිත කාල සීමාවට අනුකූල නොවීම හේතුවෙන් සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා 26ක් අවහිර කිරීමට බලධාරීහු පසුගිය සතියේ නියෝග කළහ.

නේපාල රජය පවසන්නේ, තමන් සමාජ මාධ්‍ය තහනම් නොකරන බවත්, ඒවා නේපාල නීතියට අනුකූලව ගෙන ඒමට උත්සහ කරන බවත් ය.

- බීබීසී පුවත් -