බයිබලයේ උත්පත්ති සාහිත්‍ය ඇත්තටම දේව හෙළිදරව්වක්ද..?

(Serina Fernando)

අපි හැමෝම වගේ බයිබලයේ මුල්ම කතාව දන්නවා. අන්ධකාරයෙන් සහ අවුලෙන් පිරුණු ලෝකයකට දෙවියන්වහන්සේ "ආලෝකය වේවා!" යැයි පැවසීමත් සමඟ, දින හතක් පුරා මුළු විශ්වයම ක්‍රමවත්ව නිර්මාණය වන ආකාරය උත්පත්ති පොතේ පළමු පරිච්ඡේදයේ ඉතා කාව්‍යමය ලෙස විස්තර වෙනවා. මෙම කතාව, යුදෙව්-ක්‍රිස්තියානි ශිෂ්ටාචාරයේ පදනම වූ අතර, ලෝකය සහ මනුෂ්‍යත්වය පිළිබඳ බටහිර චින්තනය හැඩගැස්වීමට විශාල බලපෑමක් කළා.

නමුත් නූතන ශාස්ත්‍රීය පර්යේෂණ, පුරාවිද්‍යාව සහ ඉතිහාසය අපිට ආරාධනා කරන්නේ මේ කතාව දෙස ඊට වඩා ගැඹුරින් බලන්නයි. උත්පත්ති කතාව යනු හුදෙක් ලෝකය ආරම්භ වූ ආකාරය පිළිබඳ සරල විස්තරයක්ද? නැතහොත්, එය ලියැවුණු යුගයේ පැවති වෙනත් බලවත් ආගමික විශ්වාසයන්ට සහ මැවීමේ මිථ්‍යාවන්ට එරෙහිව ගොඩනැගූ, ගැඹුරු දේශපාලනික සහ දේවධර්මවාදී ප්‍රකාශනයක්ද?

 උත්පත්ති පොත යනු කුමක්ද?

"උත්පත්ති" (Genesis) යනු හෙබ්‍රෙව් බයිබලයේ (ක්‍රිස්තියානුවන්ගේ පරණ ගිවිසුමේ) පළමු ග්‍රන්ථයයි. එහි නමේ අරුත ආරම්භය යන්නයි. මෙම පොත ප්‍රධාන කොටස් දෙකකට බෙදිය හැකිය.

ප්‍රාථමික ඉතිහාසය (උත්පත්ති 1-11): මෙහි ලෝකය මැවීම, පළමු මිනිසුන් වන ආදම් සහ ඒව, කායින් සහ ආබෙල්, නෝවා සහ මහා ජලගැල්ම, බාබෙල් කොත වැනි මුළු මනුෂ්‍ය වර්ගයාටම පොදු සිදුවීම් විස්තර කෙරේ.

පීතෘ ඉතිහාසය (උත්පත්ති 12-50): මෙතැන් සිට කතාවේ අවධානය එක් විශේෂිත ජන කොට්ඨාසයක් වෙත යොමු වේ. ආබ්‍රහම්, ඊසාක්, යාකොබ් (හෙවත් ඊශ්‍රායල්) සහ ඔහුගේ පුතුන් දොළොස් දෙනාගේ කතා, ඊශ්‍රායල් ජාතියේ ආරම්භය විස්තර කෙරේ.

මෙම කතාන්දර ලියැවී ඇත්තේ කිසිවක් නොමැති හිස් තැනක නොවේ. ඒවා ලියැවෙන්නේ, ඊශ්‍රායලය වටා තිබූ මෙසපොතේමියානු, ඊජිප්තු සහ කානානීය වැනි බලවත් ශිෂ්ටාචාරවල පැවති, ඔවුන්ගේම මැවීමේ මිථ්‍යාවන්, දෙවිවරුන් සහ ලෝක දැක්ම සමඟ නිරන්තර සංවාදයක සහ ගැටුමක යෙදෙමිනි.

මැවීම: දේව ගැටුමක්ද? නැතිනම් දිව්‍යමය අණක්ද?

පුරාණ ඊශ්‍රායලය වටා තිබූ මහා ශිෂ්ටාචාරවල, විශේෂයෙන්ම මෙසපොතේමියාවේ, මිනිසුන් ලෝකයේ ආරම්භය දුටුවේ මහා අවුලක් සහ ප්‍රචණ්ඩකාරී ගැටුමක් ලෙසයි. ඔවුන්ගේ ප්‍රධානතම මැවීමේ මිථ්‍යාව වූ බැබිලෝනියානු එනුමා එලිෂ් වීර කාව්‍යයට අනුව, ලෝකය නිර්මාණය වන්නේ දෙවිවරුන් අතර ඇතිවන මහා යුද්ධයකිනි. එහිදී, තරුණ දෙවියෙකු වූ මර්ඩුක්, සියලු අවුල් සහගත දේවල මූලය වූ, මහා මාතෘ දේවතාවිය වූ තියාමත් සමඟ සටන් කර ඇයව මරා දමයි. ඉන්පසු ඔහු ඇගේ මළ සිරුර දෙකට පලා, එක් කොටසකින් අහසත්, අනෙක් කොටසකින් පොළොවත් නිර්මාණය කරයි. මෙහිදී මැවීම යනු යුද්ධයක, මරණයක සහ විනාශයක ප්‍රතිඵලයකි.

නමුත් බයිබලයේ උත්පත්ති කතාව අපට පවසන්නේ ඊට හාත්පසින්ම වෙනස් කතාවකි. එහි යුද්ධ නැත, ගැටුම් නැත, දෙවිවරුන්ගේ ඝාතන නැත. ඇත්තේ එකම දෙවියෙකුගේ බලවත්, ක්‍රමවත් සහ සාමකාමී වචනය පමණි. මෙම වෙනස අහම්බයක් නොව, එකල පැවති ලෝක දැක්මට සවිඥානිකව එල්ල කළ දේවධර්මවාදී අභියෝගයකි.

මේ පිළිබඳව පුරාණ මැදපෙරදිග ඉතිහාසය පිළිබඳ ප්‍රවීණයෙකු වන මාරියෝ ලිවරානි තම Oltre la Bibbia (බයිබලයෙන් ඔබ්බට) කෘතියේ මෙසේ පැහැදිලි කරයි:

"බැබිලෝනියානු මිථ්‍යාවට අනුව, මැවීම යනු දේව ගැටුමක ප්‍රතිඵලයකි. නමුත් ඊශ්‍රායලයේදී, එම මිථ්‍යාව පිරිසිදු කරනු ලැබේ. එහිදී දෙවියන්වහන්සේ තවදුරටත් කිසිවෙකු සමඟ සටන් කරන්නේ නැත. ඔහු තනිවම ක්‍රියා කරයි, ඔහුගේ ක්‍රියාවට කිසිදු විරුද්ධත්වයක් නොමැත. බැබිලෝනියානු කතාවේ එන ප්‍රාථමික සාගරය, එනම් තියාමත් දේවතාවිය, උත්පත්ති කතාවේදී ගැඹුර නමැති අජීවී, පුද්ගලභාවයෙන් තොර දෙයක් බවට පත්වේ. දෙවියන්වහන්සේගේ ආත්මය ඒ මත සැරිසරන්නේ එයට විරුද්ධව සටන් කිරීමට නොව, එය සංවිධානය කිරීමට සහ එයින් තමන්ගේ නිර්මාණාත්මක කාර්යය ආරම්භ කිරීමටය. මෙය, බහුදේවවාදී මිථ්‍යාවක එන ගැටුම්කාරී ස්වභාවය, ඒකදේවවාදී දේවධර්මයක් තුළ ක්‍රමවත්, පාලනය කළ හැකි බලවේගයක් බවට පරිවර්තනය කිරීමකි."

(Oltre la Bibbia, p. 277)

ලිවරානි ඉතිහාසඥයෙකු ලෙස මෙම වෙනසෙහි දේවධර්මවාදී ප්‍රති-නිර්මාණය පැහැදිලි කරන අතර, බයිබල් විශාරද මාර්ක් ස්මිත්, උත්පත්ති කතාවේ කතුවරයා මෙම පැරණි මිථ්‍යාවන් දැනුවත්වම ප්‍රතික්ෂේප කළ ආකාරය තවදුරටත් විග්‍රහ කරයි. ඔහුට අනුව, මෙය හුදු නොදැනුවත්කමක් නොව, සවිඥානික දේවධර්මවාදී තේරීමකි.

ඔහුගේ "The Origins of Biblical Monotheism ග්‍රන්ථයේ ස්මිත් පෙන්වා දෙන්නේ මෙසේය:

"උත්පත්ති 1:2 හි එන ගැඹුර යන වචනය, බැබිලෝනියානු තියාමත් සහ කානානීය මුහුද සමඟ භාෂාමය සම්බන්ධයක් දක්වයි. නමුත් මෙහි ඇති තීරණාත්මක වෙනස නම්, උත්පත්ති කතාවේදී ගැඹුර යනු දෙවියෙකු නොවීමයි. එය දෙවියන්වහන්සේගේ මැවීමේ ක්‍රියාවට යටත්, පුද්ගලභාවයෙන් තොර, ප්‍රාථමික තත්ත්වයකි. බයිබලයේ කතුවරයන්, දෙවියන් සහ මුහුද අතර සටන පිළිබඳ පැරණි මිථ්‍යාව දැන සිටියද, ඔහු එය හිතාමතාම මඟ හැර, ඒ වෙනුවට දෙවියන්වහන්සේගේ අසමසම බලය සහ පාලනය අවධාරණය කරන චිත්‍රයක් මවයි. මෙහිදී, දෙවියන්ගේ ආත්මය ජලය මත සැරිසරනවා මිස, එය සමඟ සටන් කරන්නේ නැත. මෙය, පැරණි මිථ්‍යාවන්ගේ බලය හීන කර, යාහ්වේ දෙවියන්ගේ සර්වබලධාරීත්වය තහවුරු කිරීමේ උත්සාහයකි."

(The Origins of Biblical Monotheism, pp. 130-131)

මෙම ශාස්ත්‍රීය සංවාදය අලුත් එකක් නොවේ. බයිබලය දෙස විවේචනාත්මකව බැලූ මුල්ම විද්වතුන් පවා මෙම වෙනස හඳුනාගෙන තිබුණි. ශාස්ත්‍රීය බයිබල් විවේචනයේ පුරෝගාමියෙකු වන හර්මන් ගුන්කල්, සියවසකටත් පෙර තම Genesis, übersetzt und erklärt කෘතියේදී මෙම වෙනසෙහි ඇති දේවධර්මවාදී ගැඹුර පෙන්වා දුන්නේය.

"බැබිලෝනියානු කතාවේදී, මැවීම යනු දරුණු, උද්වේගකර නාට්‍යයකි; දෙවිවරුන්ගේ උදහස, සටන, සහ මහා මකරාගේ මරණය එහි අන්තර්ගතය. නමුත් ඊශ්‍රායලයේ මැවීමේ කතාවේ ඇත්තේ කුමක්ද? එහි ඇත්තේ දෙවියන්වහන්සේගේ සන්සුන් වචනය පමණි. මෙහිදී, මිථ්‍යාවේ සියලුම රළු සහ ප්‍රාථමික ලක්ෂණ ඉවත් කර, ඒ වෙනුවට උත්තරීතර, ආධ්‍යාත්මික සංකල්පයක් ඉතිරි කර ඇත. බැබිලෝනියානු කතාවේ එන දෙවිවරුන්ගේ ලෝකය, මෙහිදී එකම, අසමසම දෙවියෙකුගේ ලෝකය බවට පත්වේ. එය මිථ්‍යාවෙන් දේවධර්මය කරා වූ ගමනකි."

(Genesis, übersetzt und erklärt, (1910 edition), p. 104 )

මේ අනුව, විවිධ කෝණවලින් බලන විට පැහැදිලි වන්නේ, උත්පත්ති කතාවේ මැවීම පිළිබඳ විස්තරය යනු, එකල පැවති ප්‍රචණ්ඩකාරී සහ අවුල් සහගත දේව සංකල්ප ප්‍රතික්ෂේප කර, ඒ වෙනුවට සියල්ල පාලනය කරන, ක්‍රමවත්ව සහ සාමකාමීව ලෝකය මවන, එකම දෙවියෙකු පිළිබඳ විප්ලවීය අදහසක් ස්ථාපිත කිරීමට ගත් බලවත් උත්සාහයක් බවයි.

ආකාශ වස්තූන්: වන්දනීය දෙවිවරුන්ද? නැතිනම් කාලය මනින උපකරණද?

පුරාණ මැදපෙරදිග ශිෂ්ටාචාරවල ජීවත් වූ මිනිසුන්ට අහස යනු අභිරහස්, බලවත් සහ දිව්‍යමය ස්ථානයක් වුණා. ඔවුන්ගේ ජීවිත පාලනය කළේ අහසේ චලනය වන සූර්යයා, චන්ද්‍රයා සහ තාරකාවන් විසිනුයි. දිවා රෑ මාරු වීම, ඍතු චක්‍රය, ගොවිතැන් කටයුතු සහ ආගමික උත්සව යන සියල්ල තීරණය කළේ මේ ආකාශ වස්තූන්. ඒ නිසාම, ඔවුන් මේවා හුදු ග්‍රහලෝක ලෙස නොව, ලෝකයේ ඉරණම තීරණය කරන බලවත් දෙවිවරුන් ලෙස සැලකුවා.

ඊජිප්තුවේ, සූර්ය දෙවි රා ප්‍රධානතම දෙවියා වුණා. පාරාවෝවරුන් සැලකුණේ ඔහුගේ පුත්‍රයන් ලෙසයි.

මෙසපොතේමියාවේ, සූර්ය දෙවි ෂමාෂ් නීතියේ සහ යුක්තියේ දෙවියා ලෙසත්, චන්ද්‍ර දෙවි සින් ප්‍රඥාවේ දෙවියා ලෙසත් ඉහළම වන්දනාවට පාත්‍ර වුණා.

කානාන් දේශයේ, සූර්ය දේවතාවිය 'ෂාපාෂ් සහ චන්ද්‍ර දෙවි යාරික් දේව මණ්ඩලයේ වැදගත් සාමාජිකයන් වුණා.

නමුත් උත්පත්ති 1 වන පරිච්ඡේදය ලියූ කතුවරයා, මේ සියලු බලවත් දෙවිවරුන්ව එක වාක්‍යයකින් බලයෙන් පහ කර, ඔවුන්ගේ දිව්‍යමය තත්ත්වය සම්පූර්ණයෙන්ම අහෝසි කර දමනවා.

උත්පත්ති කතාවේ දේවධර්මවාදී පහර

බයිබලයේ මැවීමේ කතාවේ දින හත දෙස බලන්න. ආලෝකය මවන්නේ පළමු දිනයේ. නමුත් සූර්යයා සහ චන්ද්‍රයා මවන්නේ හතරවන දිනයේදීයි. මෙය අහම්බයක් නෙවෙයි. මෙය සවිඥානිකව ගොඩනැගූ දේවධර්මවාදී තර්කයක්. මෙයින් කියවෙන්නේ, ආලෝකයේ මූලාශ්‍රය සූර්යයා නොවන බවත්, සූර්යයා යනු දෙවියන් විසින් පසුව මවන ලද නිර්මාණයක් පමණක් බවත්ය.

ඊටත් වඩා වැදගත් වන්නේ, උත්පත්ති 1:16 හි ඔවුන්ව හඳුන්වන ආකාරයයි:

"දෙවියන්වහන්සේ මහත් ආලෝක දෙකක් සෑදූසේක. දවාල ආණ්ඩුකිරීමට මහත් ආලෝකයද, රාත්‍රිය ආණ්ඩුකිරීමට කුඩා ආලෝකයද, තාරකාද සෑදූසේක."

මෙහිදී කතුවරයා හිතාමතාම 'සූර්යයා' (හෙබ්‍රෙව්: shemesh) සහ 'චන්ද්‍රයා' (හෙබ්‍රෙව්: yareakh) යන පොදු වචන පවා භාවිතා කිරීමෙන් වැළකී සිටිනවා. මන්ද, එම වචන එකල සිටි සූර්ය සහ චන්ද්‍ර දෙවිවරුන්ගේ නම් සමඟ සෘජුවම සම්බන්ධ වී තිබුණා. ඒ වෙනුවට ඔහු ඔවුන්ව හඳුන්වන්නේ ලොකු පහන සහ කුඩා පහන ලෙසයි.

මේ පිළිබඳව ඉතිහාසඥ තෝමස් රෝමර් තම The Invention of God කෘතියේ මෙසේ විග්‍රහ කරනවා:

"උත්පත්ති 1 හි කතුවරයා ආකාශ වස්තූන්ගේ දිව්‍යමය ස්වභාවය අහෝසි කර දමයි. ඒවා දෙවිවරුන් නොව, දෙවියන් විසින් මවන ලද, සෘතු, දවස් සහ අවුරුදු සලකුණු කිරීම සඳහා වූ හුදු සලකුණු පමණි. සූර්යයා සහ චන්ද්‍රයා 'ලොකු පහන' සහ 'කුඩා පහන' ලෙස නම් කිරීම, එකල පැවති බලවත් සූර්ය සහ චන්ද්‍ර වන්දනාවන්ට එරෙහිව එල්ල කළ සෘජු දේවධර්මවාදී ප්‍රහාරයකි. මෙමගින්, එම දෙවිවරුන්ගේ බලය සහ ස්වාධීනත්වය ප්‍රතික්ෂේප කර, ඔවුන්ව යාහ්වේගේ මැවීමේ ක්‍රියාවලියේ උපකරණ බවට පත් කරයි."

(The Invention of God - පොතේ 141-157)

මෙම ක්‍රියාව, බැබිලෝනියාවේ පිටුවහල්ව සිටි යුදෙව්වන්ට ඉතා වැදගත් පණිවිඩයක් ලබා දුන්නා. බැබිලෝනියානුවන් ඉහළින්ම වන්දනා කළ සූර්ය, චන්ද්‍ර සහ තාරකා දෙවිවරුන්, තමන්ගේ දෙවියන් වන යාහ්වේ විසින් මවන ලද හුදු පහන් කූඩු පමණක් බව පැවසීම, ඔවුන්ගේ ජාතික සහ ආගමික ආත්ම අභිමානය ශක්තිමත් කිරීමට හේතු වුණා. එය, පරාජිත ජාතියක් තම පාලකයන්ගේ දේව සංකල්පවලට දේවධර්මවාදීව අභියෝග කළ ආකාරය පිළිබඳ කදිම උදාහරණයක්.

මේ අනුව, උත්පත්ති කතාවේ මැවීම පිළිබඳ විස්තරය යනු, එකල පැවති බලවත්ම විශ්වාස පද්ධතියක් වූ ආකාශ වස්තූන්ට වන්දනා කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කර, ඒ සියල්ල එකම මැවුම්කාර දෙවියෙකුට යටත් බව ප්‍රකාශ කළ විප්ලවීය ලියවිල්ලකි.

මනුෂ්‍යයාගේ නිර්මාණය: දෙවියන්ගේ දාසයාද? නැතිනම් දෙවියන්ගේ නියෝජිතයාද?

පුරාණ ලෝකයේ මිනිසා තමන්ව දුටුවේ කෙසේද? ඔවුන්ගේ වටිනාකම කුමක්ද? දෙවිවරුන් සහ මිනිසුන් අතර ඇති සම්බන්ධය කුමක්ද? මේ ප්‍රශ්නවලට එකල පැවති මහා ශිෂ්ටාචාර ලබා දුන් පිළිතුර බොහෝ දුරට එක හා සමාන විය: මිනිසා යනු දෙවිවරුන්ගේ සේවකයාය.

විශේෂයෙන්ම බැබිලෝනියානු සංස්කෘතිය තුළ මෙම අදහස ඉතා ප්‍රබලව පැවතුණි. ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන මැවීමේ මිථ්‍යාව වන එනුමා එලිෂ් ට අනුව, දෙවිවරුන් අතර ඇති වූ මහා යුද්ධයෙන් පසුව, ජයග්‍රාහී දෙවිවරුන්ට විවේක ගැනීමට සහ ඔවුන්ගේ වෙහෙසකර වැඩකටයුතු වලින් නිදහස් වීමට අවශ්‍ය විය. ඒ සඳහා, ඔවුන් පරාජිත දෙවියෙකු වූ කිංගුගේ ලෙයින් සහ මැටියෙන් මිනිසාව නිර්මාණය කළහ. මිනිසාගේ එකම අරමුණ වූයේ දෙවිවරුන්ට ආහාර පාන සැපයීම, ඔවුන්ගේ දේවස්ථාන නඩත්තු කිරීම සහ ඔවුන්ට සේවය කිරීමයි. මිනිසා යනු දෙවිවරුන්ගේ අවශ්‍යතාවයක් ඉටු කිරීමට මවන ලද වහලෙකි.

නමුත් උත්පත්ති පොතේ කතුවරයා, මෙම පහත් කොට සලකන ලද මිනිස් චිත්‍රය සම්පූර්ණයෙන්ම උඩු යටිකුරු කරයි. ඔහු මිනිසාට ලබා දෙන්නේ පෙර නොවූ විරූ ගෞරවයක් සහ වගකීමක්.

උත්පත්ති කතාවේ මානවවාදී විප්ලවය

උත්පත්ති 1:26-27 හි සඳහන් වන දෙය, පුරාණ ලෝකයේ චින්තනයට එල්ල කළ සෘජු අභියෝගයකි:

"දෙවියන්වහන්සේ: අපගේ ස්වරූපයෙන්, අපගේ සමානත්වය ලෙස මනුෂ්‍යයා සාදම්හ... මෙසේ දෙවියන්වහන්සේ තමන් ස්වරූපයෙන් මනුෂ්‍යයා මැවූසේක; දෙවියන්වහන්සේගේ ස්වරූපයෙන්ම ඔහු මැවූසේක; පුරුෂයාද ස්ත්‍රියද කොට ඔවුන් මැවූසේක."

මෙහි ඇති විප්ලවීය අදහස් කිහිපයකි:

මිනිසා දාසයෙකු නොවේ: මිනිසාව මවන්නේ දෙවියන්ගේ වැඩ කිරීමට නොව, දෙවියන්ගේම ස්වරූපයෙන් සහ සමානත්වයෙන් ය.

පොළොවේ නියෝජිතයා: පුරාණ මැදපෙරදිග රජවරුන් පමණක් දෙවියන්ගේ ස්වරූපය ලෙස සලකනු ලැබූ අතර, උත්පත්ති කතුවරයා එම උත්තරීතර ගෞරවය සෑම මනුෂ්‍යයෙකුටම ලබා දෙයි. මිනිසා යනු පොළොව මත දෙවියන්ගේ නියෝජිතයා, එනම් ඔහුගේ පාලනය සහ රැකවරණය ක්‍රියාවට නංවන භාරකරුවාය.

ස්ත්‍රිය සහ පුරුෂයා සමානය: "පුරුෂයාද ස්ත්‍රියද කොට ඔවුන් මැවූසේක" යන ප්‍රකාශය, මැවීමේදී ස්ත්‍රියට සහ පුරුෂයාට සමාන වටිනාකමක් සහ ගෞරවයක් හිමිවන බව අවධාරණය කරයි.

මෙම සංකල්පීය වෙනසෙහි ඇති වැදගත්කම, බයිබල් විශාරද මාරියෝ ලිවරානි තම "Oltre la Bibbia" (බයිබලයෙන් ඔබ්බට) කෘතියේ මෙසේ පැහැදිලි කරයි:

"මෙසපොතේමියානු මිථ්‍යාවට අනුව, මනුෂ්‍යත්වය නිර්මාණය කර ඇත්තේ දෙවිවරුන්ට සේවය කිරීම සඳහාය; ඔවුන් දෙවිවරුන්ගේ දාසයන්ය. නමුත් බයිබලීය කතාවේදී, මනුෂ්‍යයා මවනු ලබන්නේ දෙවියන්ගේ ස්වරූපයෙනි. ඔහුට පවරා ඇත්තේ දාසකමක් නොව, මැවිල්ල පාලනය කිරීමේ සහ රැකබලා ගැනීමේ රාජකීය වගකීමකි. මෙම වෙනස, දේවධර්මවාදීව ගත් කල, අතිමහත්ය. එය මනුෂ්‍යයාගේ තත්ත්වය, දෙවිවරුන්ගේ අවශ්‍යතා ඉටු කරන උපකරණයක සිට, දෙවියන්ගේ නිර්මාණාත්මක සැලැස්මේ සහකරුවෙකු සහ නියෝජිතයෙකු දක්වා උසස් කරයි."

(Liverani, Oltre la Bibbia, p. 278 )

මෙම අදහස, එකල පැවති දැඩි ධූරාවලිගත සමාජ ක්‍රමවලට ද වක්‍ර අභියෝගයක් විය. රජවරුන් සහ පූජකයන් පමණක් දිව්‍යමය බලය හිමි විශේෂ පුද්ගලයන් ලෙස සැලකූ ලෝකයක, සෑම මනුෂ්‍යයෙකු තුළම දිව්‍යමය ස්වරූපයේ ගිනි පුපුරක් ඇති බව පැවසීම, රැඩිකල් සමානාත්මතාවාදී ප්‍රකාශනයක් විය.

මේ අනුව, උත්පත්ති කතාවේ මැවීම පිළිබඳ විස්තරය, මිනිසාගේ වටිනාකම සහ අරමුණ පිළිබඳව පැවති පහත් අදහස් ප්‍රතික්ෂේප කර, ඒ වෙනුවට මනුෂ්‍යයාට උසස් ගෞරවයක්, වගකීමක් සහ දිව්‍යමය සම්බන්ධයක් ආරෝපණය කළ, මානව ඉතිහාසයේ වැදගත්ම දාර්ශනික ප්‍රකාශනයන්ගෙන් එකක් ලෙස සැලකිය හැකිය.

ස්ත්‍රී දිව්‍යත්වය ප්‍රතික්ෂේප කිරීම - අෂේරා දේවතාවිය සහ ඒක-පුරුෂ මැවුම්කරු

පුරාණ මැදපෙරදිග ලෝකය දෙස බලන විට, මැවීම සහ ජීවය පිළිබඳ සංකල්පය කිසිවිටෙකත් තනි පුරුෂ දෙවියෙකුට පමණක් සීමා වූයේ නැත. සෑම ශිෂ්ටාචාරයකම පාහේ, මැවීමේ ක්‍රියාවලියේදී අත්‍යවශ්‍ය කාර්යභාරයක් ඉටු කළ බලවත් මාතෘ දේවතාවියක් සිටියාය. කානාන් දේශයේ ඇය අෂේරා වූ අතර, බැබිලෝනියාවේ ඇය තියාමත් විය. ඇය පොළොව, සශ්‍රීකත්වය, මාතෘත්වය සහ ජීවයේ අඛණ්ඩ පැවැත්ම නියෝජනය කළාය.

නමුත් උත්පත්ති පොතේ මැවීමේ කතාව කියවන විට, අපට හමුවන්නේ පුදුම සහගත හිස්තැනකි. එහි කිසිදු දේවතාවියකට ඉඩක් නැත. මැවීමේ සම්පූර්ණ ක්‍රියාවලියම තනි, පුරුෂ දෙවියෙකු විසින් සිදුකරනු ලබයි. මෙය අහම්බයක් නොව, එකල ඊශ්‍රායලය තුළ අතිශයින් ජනප්‍රියව පැවති අෂේරා දේවතාවියගේ වන්දනාව සවිඥානිකව ප්‍රතික්ෂේප කිරීමේ සහ යටපත් කිරීමේ දේවධර්මවාදී උත්සාහයකි.

මෙම ජනප්‍රිය වන්දනාවේ තරම කෙතරම්ද යත්, ප්‍රවීණ පුරාවිද්‍යාඥ විලියම් ඩෙවර් තම "Did God Have a Wife?" කෘතියේ එය මෙසේ සනාථ කරයි:

"පුරාවිද්‍යාත්මක සාක්ෂි දෙස බලන විට පැහැදිලි වන්නේ, ඊශ්‍රායලයේ රාජාණ්ඩු සමයේදී 'ජන ආගම' තුළ දේවතාවියකගේ වන්දනාව පැවති බවයි. ජුදා දේශයෙන් පමණක් සොයාගෙන ඇති, දෑතින් තම පියයුරු දරා සිටින දහස් ගණනක් ටෙරාකොටා කාන්තා රූප , මෙම දේවතාවියගේ, එනම් අෂේරාගේ ගෘහස්ථ වන්දනාවේ පුළුල් ව්‍යාප්තියට නිහඬ නමුත් බලවත් සාක්ෂියකි. මෙම රූප හමුවන්නේ දේවස්ථානවලින් නොව, සාමාන්‍ය ජනයාගේ නිවෙස්වලිනි. එයින් ගම්‍ය වන්නේ, නිල පූජකවරුන්ගේ දේවධර්මය කුමක් වුවත්, සාමාන්‍ය පවුල්වල, විශේෂයෙන්ම කාන්තාවන්ගේ ආගමික ජීවිතය තුළ දේවතාවියකට ප්‍රධාන තැනක් හිමි වූ බවයි."

(Did God Have a Wife?, pp. 219-221)

උත්පත්ති කතාවේ කතුවරුන් මෙම බලවත් ජනප්‍රිය විශ්වාසයට සෘජුවම අභියෝග කළහ. ඔවුන් මැවීමේ කතාවෙන් ස්ත්‍රී දිව්‍යත්වය සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් කර, සියලු නිර්මාණශීලී බලය එකම පුරුෂ දෙවියෙකුට ආරෝපණය කළහ.

මැවීමේ කතා දෙකක්: බයිබලයේ අභ්‍යන්තර පරස්පරය

ස්ත්‍රීත්වය පිළිබඳ මෙම දේවධර්මවාදී ගැටුම, උත්පත්ති පොත තුළම ඇති පරස්පර විරෝධී මැවීමේ කතා දෙකෙන් මනාව පැහැදිලි වේ.

උත්පත්ති 1 වන පරිච්ඡේදයේ එන පළමු කතාවේ, ස්ත්‍රිය සහ පුරුෂයා එකම මොහොතේ, එකම දිව්‍යමය ක්‍රියාවකින්, "දෙවියන්ගේ ස්වරූපයෙන්" සමානව මවනු ලැබේ.

නමුත් ඊට පසුව එන උත්පත්ති 2 වන පරිච්ඡේදයේ කතාවේ, ස්ත්‍රිය මවනු ලබන්නේ පුරුෂයාගෙන් පසුව, ඔහුගේ ඉළ ඇටයකින්, ඔහුට සහකාරියක් ලෙසය.

මෙම පැහැදිලි පරස්පරය, බයිබලය තනි කතුවරයෙකුගේ, තනි අදහසක් නියෝජනය නොකරන බවට ඇති හොඳම සාක්ෂියකි. ශාස්ත්‍රීය ලෝකයේ මෙය හඳුන්වන්නේ මූලාශ්‍ර විවේචනය (Source Criticism) ලෙසයි. ඒ අනුව, උත්පත්ති පොත යනු විවිධ කාලවලදී, විවිධ දේවධර්මවාදී අරමුණු සහිතව ලියූ ස්වාධීන ලේඛන කිහිපයක් පසුකාලීනව එකට සංස්කරණය කිරීමේ ප්‍රතිඵලයකි.

මේ පිළිබඳව තෝමස් රෝමර් තම "The Invention of God" කෘතියේ මෙසේ පැහැදිලි කරයි.

"උත්පත්ති පොතේ ඇති මැවීමේ කතා දෙක, විවිධ සම්ප්‍රදායන් දෙකක් නියෝජනය කරයි. පළමු කතාව (උත්පත්ති 1) අයත් වන්නේ, බැබිලෝනියානු පිටුවහලෙන් පසු, ක්‍රමවත් දේවධර්මයක් ගොඩනැගීමට උත්සාහ කළ පූජක සම්ප්‍රදායට (Priestly source) ය. දෙවන කතාව (උත්පත්ති 2) ඊට වඩා පැරණි, ජුදා රාජධානියේ මුල් යුගයට අයත් යාහ්විස්ට් සම්ප්‍රදායට අයත් වේ. මෙම කතුවරුන් දෙදෙනාටම තිබුණේ වෙනස් දේවධර්මයන් සහ වෙනස් අරමුණුය. පසුකාලීන සංස්කාරකවරුන් මෙම කතා දෙකම, ඒවායේ ඇති පරස්පරතා ඉවත් නොකර, එකට බද්ධ කළේ, එම සම්ප්‍රදායන් දෙකටම ගරු කිරීමක් වශයෙනි."

(The Invention of God, pp. 82-83)

මෙම පුරුෂ කේන්ද්‍රීය දේවධර්මය ස්ථාපිත කිරීමේ ප්‍රතිඵලය වූයේ, අෂේරා දේවතාවියගේ භූමිකාව සම්පූර්ණයෙන්ම යටපත් වීමයි. නමුත් ඇය නියෝජනය කළ මාතෘත්වය, ප්‍රඥාව සහ රැකවරණය සඳහා වූ මිනිස් ආශාව නැති වූයේ නැත. රෆායෙල් පතායි තම "The Hebrew Goddess" කෘතියේ පෙන්වා දෙන පරිදි, එම ගුණාංග පසුකාලීනව ප්‍රඥාව සහ ෂෙකිනා වැනි නව, පිළිගත හැකි ස්ත්‍රී සංකල්ප තුළින් නැවතත් යුදෙව් චින්තනය තුළට පැමිණියේය.

මේ අනුව, උත්පත්ති කතාවේ මැවීම පිළිබඳ විස්තරය, හුදෙක් ලෝකය ආරම්භ වූ ආකාරය පැවසීමක් පමණක් නොව, එය එකල පැවති බලවත් දේවතාවී වන්දනාවන්ට එරෙහිව, පුරුෂ කේන්ද්‍රීය සමාජයක් සහ ඒකදේවවාදී දේවධර්මයක් ස්ථාපිත කිරීමට ගත් අතිශය සාර්ථක උත්සාහයකි.

දේවධර්මය ඉතිහාසය නිර්මාණය කළ හැටි

අපි මෙතෙක් විමසා බැලූ කරුණු සියල්ල එකට ගත් විට, උත්පත්ති පොතේ පළමු පරිච්ඡේදය යනු හුදෙක් අහස පොළොව මැවීම පිළිබඳ සුන්දර සාහිත්‍යයක් නොවන බව දැන් පැහැදිලිය. එය, තම පැවැත්ම සහ අනන්‍යතාවය සොයමින් සිටි ජාතියක් විසින්, තමන් වටා තිබූ බලවත් ශිෂ්ටාචාරවල ආගමික සහ දාර්ශනික මතවාදයන්ට එරෙහිව ගොඩනැගූ, විප්ලවීය දේවධර්මවාදී ප්‍රකාශනයකි. එය එකල පැවති ලෝක දැක්ම සමඟ කළ සෘජු සංවාදයක් මෙන්ම, නිර්භීත ගැටුමකි.

දෙවිවරුන්ගේ ලේ වැකි යුද්ධවලින් ලෝකය බිහිවූ බවට වූ බැබිලෝනියානු මිථ්‍යාවට එරෙහිව, උත්පත්ති කතාව සාමකාමී, ක්‍රමවත්, වචනයේ බලයෙන් සිදුවන මැවීමක් ඉදිරිපත් කළේය.

සූර්යයා සහ චන්ද්‍රයා වන්දනීය දෙවිවරුන් ලෙස සැලකූ ඊජිප්තු සහ මෙසපොතේමියානු විශ්වාසයන්ට එරෙහිව, උත්පත්ති කතාව ඒවා හුදෙක් දෙවියන් විසින් අහසේ එල්ලන ලද "පහන්" බවට පත් කළේය.

මිනිසා යනු දෙවිවරුන්ගේ වෙහෙස නිවීමට මවන ලද දාසයෙකු බවට වූ මෙසපොතේමියානු සංකල්පයට එරෙහිව, උත්පත්ති කතාව මිනිසාව "දෙවියන්ගේ ස්වරූපයෙන්" මවන ලද, පොළොවේ භාරකරු ලෙස උසස් තැනක තැබීය.

සශ්‍රීකත්වයේ සහ ජීවයේ මූලය වූ අෂේරා වැනි මාතෘ දේවතාවියන්ගේ වන්දනාවට එරෙහිව, උත්පත්ති කතාව තනි, පුරුෂ දෙවියෙකු සියලු මැවීමේ එකම කර්තෘවරයා ලෙස ස්ථාපිත කළේය.

මෙම දේවධර්මවාදී තෝරාගැනීම් පිටුපස පැහැදිලි ඓතිහාසික සහ සමාජීය අරමුණු තිබුණි. බැබිලෝනියාවේ පිටුවහල්ව, තම ජාතික අනන්‍යතාවය අහිමි වීමේ තර්ජනයට මුහුණ දී සිටි යුදෙව් ප්‍රාඥයන්ට, තම දෙවියා වූ යාහ්වේ, බැබිලෝනියානු දෙවිවරුන්ට වඩා ශ්‍රේෂ්ඨ බවත්, තම ජනතාවට සුවිශේෂී වටිනාකමක් ඇති බවත් තහවුරු කිරීමට අවශ්‍ය විය.

මේ පිළිබඳව ඉතිහාසඥ මාරියෝ ලිවරානි තම "Oltre la Bibbia" (බයිබලයෙන් ඔබ්බට) කෘතියේ අවසන් වශයෙන් මෙසේ සඳහන් කරයි.

"ඊශ්‍රායලයේ දේවධර්මවාදී චින්තනය, තම අසල්වැසි සංස්කෘතීන්ගෙන් කරුණු උකහා ගත්තද, එය හුදු අනුකරණයක් නොවීය. එය, එම පැරණි මිථ්‍යාවන් රැගෙන, ඒවා විවේචනය කර, තමන්ගේම අනන්‍ය දේවධර්මවාදී අවශ්‍යතාවලට ගැලපෙන පරිදි සම්පූර්ණයෙන්ම ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමකි. උත්පත්ති කතාව යනු, බහුදේවවාදී ලෝකයක් තුළ, ඒකදේවවාදී අනන්‍යතාවයක් ගොඩනැගීමේ බුද්ධිමය සහ දේශපාලනික ව්‍යාපෘතියේ සාහිත්‍යමය ප්‍රතිඵලයයි."

(Oltre la Bibbia )

අවසානයේදී, උත්පත්ති පොතේ මැවීමේ සාහිත්‍ය කතාව යනු, ලෝකය ආරම්භ වූයේ කෙසේද යන්න පිළිබඳ විද්‍යාත්මක හෝ දේව වාක්‍යන් නොවේ. එය, අර්බුදකාරී මොහොතක, ජාතියක් ලෙස නැගී සිටීමට උත්සාහ කළ මිනිසුන් පිරිසක් විසින්, තමන්ගේ දෙවියන්, තමන් සහ මුළු විශ්වය පිළිබඳව ගොඩනගාගත් ගැඹුරු අර්ථකථනයකි. එය, ඉතිහාසය විසින් දේවධර්මය නිර්මාණය කළ ආකාරයත්, දේවධර්මය විසින් ඉතිහාසය නැවත ලියූ ආකාරයත් පිළිබඳ කදිම නිදසුනකි. එම නිර්මාණය කෙතරම් බලවත් වූවාද යත්, එය අදටත් ලෝකයේ ප්‍රධාන ආගම් තුනකම විශ්වාසයේ පදනම වී පවතී.