IMF සහ අපේ ආදායම් ඉලක්ක
2023-10-05 14323
ඒකාධිපති කුරිරු බදු ප්‍රතිපත්තිවලින් ආර්ථික ප්‍රශ්නයට විසඳුමක් නැත
(දිනේෂ් වීරක්කොඩි)
ජනාධිපති වික්‍රමසිංහ පසුගියදා එක්සත් ජාතීන්ගේ සැසිවාරයට සමගාමීව IMF ප්‍රධානී සමඟ නිව්යෝරක්හි දී සංවාදයක නිරත විය. එය ගැටලු රැසකට පිළියම් ලැබුණු හමුවකි. එම හමු සදහා විදේශ ඇමති අලි සබ්‍රි සහ ඇමරිකාවේ ශ්‍රී ලංකා තානාපති මහින්ද සමරසිංහ ඇතුළු පිරිසකගේ සහාය ද හිමි විය.
එක්සත් ජාතීන්ගේ සැසිවාරයේදී රාජ්‍ය නායකයින් අමතමින් ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා, ලෝක සාමය සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වන පරිදි එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක මණ්ඩලයේ සංයුතිය පුළුල් කරන ලෙස ඉල්ලීය. ආර්ථික, මූල්‍ය, ආයතනික සහ ප්‍රතිසන්ධාන පෙරමුණු තුළ තමන් ඇරඔූ ප්‍රතිසංස්කරණ ජනතාව සහ රජය අතර විශ්වාසය යළි ගොඩනැංවීම සහ ආර්ථික ස්ථාවරත්වයට සහ තිරසර භාවය සඳහා අඩිතාලම දැමීම සුබවාදී බවද පෙන්වා දුන්නේය.
ආසියාවට චීන ශක්තියේ වැදගත්කම
පසුව බර්ලිනයේ ගෝලීය සංසදය අමතමින් ජනපති සඳහන් කළේ, බොහෝ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් සැලකිය යුතු ණය බරකින් හිරවී ඇති අතර, මෙම තත්ත්වය විසඳීමට IMF වැනි තැන්වල පවතින යාන්ත්‍රණ ප්‍රමාණවත් නොවීම සහ මෙම නව තත්ත්වය විසඳීමට කිසිදු යාන්ත්‍රණයක් නොමැති බවය.
"ලෝක බැංකුව සහ සමන්තා පවර් නැති නම් මම අද මෙතන නැහැ. කැමති වුවත් නැතත්, ආසියාව චීනයේ සමෘද්ධිය මත රඳා පවතිනවා. චීනය වැටුණොත් අපිත් වැටෙනවා. ඇමරිකාව සහ යුරෝපා සංගමය චීනය සමඟ සාකච්ඡා කළ යුතුයි." ඔහු සඳහන් කළේය.
ජනපතිගේ කරමතට වැටුණු මහා අභියෝග
පවතින පසුබිම තුළ ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහට විශාල අභියෝගවලට මුහුණ දීමට සිදු වනු නියතය. පසුගිය වසරේ 07% කින් සහ මේ වසරේ පළමු කාර්තුවේදී 11% කින් හැකිලී ගිය ශ්‍රී ලංකා ආර්ථිකය, දෙවන කාර්තුවේදී 03% කින් තව දුරටත් හැකිලීමත් සමඟ එහි පහත වැටීම අඛණ්ඩව සිදු විය. පෝලිම් සහ හිඟය නැතිවීම වාසියක් නමුත් එය ආර්ථිකය ඉහළ යාම නිසා නොව මිල ඉහළ බැවින් සාමාන්‍ය ජනතාවට වියදම් කිරීමට ඇති හැකියාවේ අඩුකම තුළ ඇති වූවකි.
උද්ධමනයෙන් ජනතාව සහ ආදායම් වැටීමෙන් ව්‍යවසායකයන් හෝටල්වල දෙදරීම
2022 උද්ධමනය හේතුවෙන් මිනිසුන්ගේ සැබෑ ආදායම අඩකින් අඩුවීමත්, සුළු සහ මධ්‍ය පරිමාණ ව්‍යවසායකයින් සහ හෝටල් ක්ෂේත්‍රය ගිලා බැසීමට ලක්වූ අධික පොලී ප්‍රතිපත්තියක් නිසාත්, බදු දැලෙහි සිටින අයගෙන් අධික බදු පැනවීමත්, අවාසනාවකට මෙන්, මධ්‍යම ආදායම්ලාභී සහ වෘත්තීය කාණ්ඩවල අය තව තවත් දිළිඳු කිරීමට හේතු විය. ආර්ථිකයට තීරණාත්මක වැදගත්කමක් ඇති විවිධ අංශවල ධාරිතා හිඩැස් ඉතිරි කරමින් ඇතැමුන් රට හැර ගියහ.
බදු දැලෙහි නොසිටින අය යම් වගකීමක් දැරීමෙි අවශ්‍යතාව
ආරම්භයක් ලෙස දැනට බදු ගෙවන අයගේ බර ලිහිල් කිරීමට බදු දැලෙහි නොසිටින වෘත්තීය සහ ව්‍යාපාරික පන්ති ඉදිරියේදී යමක් ගෙවීමට රජය යොමු කළ යුතුය. එක් එක් වෘත්තීය අංශය සහ ව්‍යාපාර අංශය සඳහා කැටි ගැසුණු ඒක පුද්ගල සෘජු බදු ආදායම් සිතියමක්, අපගේ විකල්පයන් තක්සේරු කිරීමේදී ආරම්භ කිරීමට හොඳ පදනමක් විය හැකිය. IRD ට නොහැකි නම්, පුද්ගලික අංශයට එය සහයෝගයෙන් කළ හැක.
කෘෘර බදු ක්‍රම හදුන්වාදීමට ශ්‍රී ලංකාව තුළ පසුබිමක් නැතිවීම
මධ්‍යම, කම්කරු සහ වෘත්තීය පන්තිවලට සෘජුව බලපා ඇති බදු ප්‍රතිසංස්කරණ සහ දුප්පතුන්ට බලපා ඇති වැඩි කළ විකුණුම් බදුවලට IMF සහය ලැබීම සඳහා පිරවිය යුතු රටේ මූල්‍යවල හිඩැස් ආවරණය නොකරයි. රජයේ ආදායම IMF සමඟ එකඟ වූ ආදායම් ඉලක්කයට සාපේක්ෂව බිලියන 100 කි. බදු වැඩි කිරීම සඳහා තවත් ක්ෂේත්‍ර කිහිපයක් දෙස බලන ලෙස පැහැදිලි පීඩනයක් ඇත.
රට 100% ක් යථාවත් කිරීමට ඉහළ ආර්ථික වර්ධනයක් අවශ්‍ය වේ. මම උපකල්පනය කරන්නේ IMF මෙම අභියෝගය තේරුම් ගෙන ඇති බවය. යථාර්ථවාදී නොවන ආදායම් ඉලක්ක සපුරා ගැනීම සඳහා කුරිරු බදු නීති හඳුන්වා දීමට ශ්‍රී ලංකාව ඒකාධිපති රාජ්‍යයක් නොවේ. නිසැකවම බදු ආදායම වැඩි කිරීමට සහ රජයේ වියදම් කපා හැරීමට තවත් ක්‍රම තිබේ.
දේශීය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමෙන් රටට ලැබෙන ලෝක ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම
ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ විස්තීර්ණ අරමුදල් පහසුකම යටතේ ඇති ඉලක්කවලට අනුකූලව, ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම මගින් ශ්‍රී ලංකාවේ මධ්‍ය කාලීන සහ දිගු කාලීනව දළ මූල්‍ය අවශ්‍යතා අඩු කරනු ඇති අතර ඉදිරි වසර පහ තුළ රටේ ණය ප්‍රමිතික වැඩි දියුණු කිරීමට සහාය වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.
දේශීය ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම බාහිර ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම වේගවත් කිරීමට බලපාන අතර ඉන් ණය පොලී අනුපාත පහත දැමිය හැකිය. සම්පූර්ණ IMF වැඩසටහන ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ශක්තිමත් ආදායම් උත්පාදනය ප්‍රධාන වන අතර, විශේෂයෙන්ම මූල්‍ය ක්‍රියාමාර්ග, ණය තිරසාරභාවය සහ තිරසාර ආර්ථික ප්‍රකෘතිය සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා එය කේන්ද්‍රීය වනු ඇත.
අතීතයේ දුර්වල ආදායම් උත්පාදනයේ උරුමය අයවැය හිඟය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ අධික ණය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ අනුපාතයෙහි වේගවත් අඩුවීමක් සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා අභියෝග ඉදිරිපත් කරන බැවින් සැලකිය යුතු අවදානම් තවමත් පවතී.
ආදායම් බදු එකතු කිරීමේ හිල් වැසීම
වර්තමාන ආදායම් එකතු කිරීමේ මට්ටම්, පක්ෂග්‍රාහී දේශපාලන වාතාවරණය සහ අපගේ නිලධාරි තන්ත‍්‍රයේ ආකල්පය අනුව වෙනස්වීම විශාල ගැටලුවකි. ආදායම් පැත්තෙන් වැඩි යමක් කිරීම අභියෝගයක් වනු ඇත. එබැවින් රාජ්‍ය ප්‍රතිසංස්කරණය කරන අතරම, මූල්‍යකරණ විකල්පයන් සොයා බැලීමට සහ SOE ප්‍රතිසංස්කරණ වේගවත් කිරීමට රජය IMF සමඟ එක්ව කටයුතු කළ යුතුව තිබේ.
(අශෝක ජයතුංග විසිනි)
Lanka Newsweek © 2024